Giữa hai đầu "thực - ảo"

Sách của tác giả Anh Khang (phải) hiện đang lập kỷ lục về số lượng phát hành. Vừa qua, Công ty Cổ phần Sách và truyền thông Quảng Văn kết hợp với Thư viện - Cà phê sách Đông Tây tổ chức tọa đàm "văn học mạng và sự xuất hiện của làn sóng sáng tác trẻ". Cũng trong tọa đàm này, Quảng Văn giới thiệu "Cuộc thi sáng tác văn học Đoàn Thị Điểm" nhằm lớp những khuân mặt mới của dòng văn chương trẻ trung này, tạo sân chơi cho những ai yêu thích văn chương và say mê sáng tác, giúp các tác giả trẻ có cơ hội giới thiệu tác phẩm của mình tới đông đảo bạn đọc. Quan hoài đến đời sống văn chương mạng và xem đây là một hướng đi, một lợi thế cũng là một trong những việc làm hạp với xu thế hiện giờ nhưng lại có những mối lo ngại khác ở đó. Những tín hiệu vui Buổi tọa đàm đã đề cập tới nhiều vấn đề của trào lưu sáng tác và phổ biến tác phẩm trên mạng internet. Văn chương mạng từ lâu đã không còn xa lạ với những ai yêu thích văn chương và sáng tác. Với mạng internet, người viết có thể thoải mái đăng tác phẩm và tự mình kiêng kị bạn đọc. Không cần một nhà xuất bản, nhà phát hành, truyền thông... Mà chính tác giả sẽ đảm đang tất cả các vai trò này. Chỉ cần bạn có tác phẩm, bạn sẽ có "đất" để đăng tải và có thể tiếp cận với độc giả theo những con đường khác nhau. Với môi trường mở và tự do như thế, văn chương mạng sản sinh ra một lớp người viết trẻ. Họ nổi lên trước nhất có thể chỉ là những người viết bán chuyên nghiệp, sau đó có khi trở thành "hiện tượng", có cộng đồng bạn đọc với tính tương tác riêng. Và từ sự "lừng danh" ban đầu trên các mạng xã hội, họ bước ra ngoài đời thực cùng những cuốn sách in có thể cầm nắm trong tay chứ không còn trong thế giới ảo nữa. Những cái tên đại diện cho làn sóng sáng tác trẻ này có thể kể đến Anh Khang, Iris Cao, Hamlet Trương, Jun Phạm, Hân Như, Lê Ngọc Mẫn, Nguyễn Thu Thủy, Quỳnh Thy, Leng Keng… Sự xuất hiện của họ trước hết đem đến không khí mới mẻ, trẻ trung cho văn chương mạng. Người đọc có thể dễ dàng tìm thấy cho mình những tác phẩm tiêu khiển nhẹ nhõm, thích hợp với tâm cảnh của tuổi xanh. Trong số những tác giả trẻ đã kể tên trên đây, có thể kể cụ thể hơn về Anh Khang, Hân Như và Lê Ngọc Mẫn - những tác giả trưởng thành từ văn học mạng và chính mạng internet đem đến cho họ thành công ngày bữa nay: sự nức tiếng, số lượng bản in lớn, có cộng đồng bạn đọc riêng. Có thể nói, Anh Khang là một tác giả 8X đã là người làm "ồn ào" thế giới "văn học ảo" suốt mấy năm qua. "Buồn làm sao buông" là tựa sách thứ ba của cây bút trẻ Anh Khang - chàng trai đang được thế hệ bạn đọc trẻ yêu mến qua ba tác phẩm "Ngày trôi về phía cũ" (2012), "Đường hai ngả, tình nhân thành lạ" (2013) và ''Buồn làm sao buông''â . Tính đến nay, sau 3 tác phẩm, Anh Khang đã trở nên tác giả trẻ trước nhất có tổng lượng sách đạt đến 10 vạn bản sau một năm rưỡi chạm ngõ văn chương trong đó "Ngày trôi về phía cũ" tiêu thụ được 25.000 bản in sau 5 lần tái bản, Diet kien còn "Đường hai ngả, bồ thành lạ" in đến lần thứ 3 với 35.00 ấn bản. Với "Buồn làm sao buông" ra mắt tại Hội chợ sách TP HCM lần thứ 8 hồi tháng 4/2014 với 40.000 bản in được đặt hàng ngay trước đợt phát hành đầu tiên. Chẳng những thế, có nhiều thông tin cho rằng, sau đó Công ty Văn hóa Phương Nam đã phải in thêm đến 15.000 cuốn để bán tiếp. "Buồn làm sao buông" chính thức lập kỷ lục sách bán chạy nhất trong Hội chợ sách TP HCM của một tác giả 8X, gây ra hàng loạt những ngạc nhiên, thậm chí là cả sự... Tức giận và câu hỏi, có hay không một "nhu cầu đọc" khổng lồ mà các đơn vị làm sách chưa tiếp cận được hay đây chỉ là một trào lưu tạm của một bộ phận giới trẻ? Hân Như sinh năm 1989. Cô được biết đến và yêu thích khi còn ngồi trên giảng đường đại học với tác phẩm đầu tay "Chỉ có thể là yêu" (2011). "Chỉ có thể là yêu" tạo nên cơn sốt trên mạng thời bấy giờ và giúp danh tiếng Hân Như được nhiều người biết đến. Điều này hoàn toàn có thể được kiểm chứng với việc gõ từ khóa "Chỉ có thể là yêu - Hân Như" sẽ cho 3.850.000 kết quả trong 0,52 giây, còn nếu gõ "Chỉ có thể là yêu" sẽ cho 129.000.000 kết quả trong 0,26 giây. Thật sự đây là điều bất thần. Về sau tiểu thuyết còn được xây dựng thành phim truyền hình cùng tên và có ca khúc cùng tên khá nức danh được giới trẻ yêu thích, đã cho thấy sức hút mãnh liệt của tác phẩm cũng như một đối tượng bạn đọc rất riêng đang hàng ngày hàng giờ cùng ăn, cùng ngủ với internet. "Chỉ có thể là yêu" được yêu mến bởi nó giản dị, gần gũi với sinh viên nhưng lại đan xen mơ mộng, lãng mạn và kịch tính. Sau "Chỉ có thể là yêu", Hân Như cho ra mắt nhiều tác phẩm được bạn đọc đón nhận như "Giấu anh vào nỗi nhớ" (2012), "Yêu không hối tiếc" (2012); "Điều bí hiểm" (2014) và "Interpol". Còn Lê Ngọc Mẫn là một tác giả trẻ sinh năm 1991. Cô là admin của hai trang mạng tầng lớp được nhiều người thương thích: Mạng từng lớp văn chương (hơn 800 nghìn người thích); Những truyện ngắn hay (hơn 1 triệu 200 nghìn người thích). Sau tác phẩm "Người đi bán nắng" của Mẫn được độc giả đón nhận khá nồng nhiệt, Mẫn cho ra đời "địa cầu tròn lòng người khía cạnh" thể hiện sự trưởng thành trong cả nội dung và cách viết. Ngày nay, Lê Ngọc Mẫn đang ấp ủ nhiều dự định can hệ đến sáng tác và văn học. Ngoại giả, có thể kể một số cây bút trẻ khác như Lâm Phương Lam, với tác phẩm đã xuất bản: "si", "Vấp ngã tuổi hai mươi", "Chạy theo ánh thái dương", "Ai dắt em đi qua nỗi đau" hay Nguyễn Thu Thủy với "Gái già xì tin", "Mắt híp và môi cuốn lô"...Không chỉ khiến cho đời sống văn học phong phú và đa dạng hơn mà văn chương mạng cũng như các tác giả của nó phần nào làm đổi thay cách thức biên tập truyền thống, cổ điển. Từ trước đến nay, với những tác giả trẻ không có tên tuổi, họ sẽ hiếm được xuất hiện một cách... Thiên nhiên cho đến khi cơ chế xuất bản sách có những thay đổi khi có sự dự của các nhà sách tư nhân. Nhưng giờ đây, nhiều biên tập viên của các NXB đã chủ động tìm nguồn bản thảo ở trên mạng rồi trực tiếp can hệ với tác giả, tìm kênh phát hành hiệp. Và những nỗi lo văn học mạng đem đến cho đời sống văn chương thêm nhiều màu sắc mới nhưng đồng thời nó cũng mang đến nhiều tác phẩm non kém, dễ dãi, hời hợt, sa đà vào yêu đương, tiêu khiển. Cũng giống như nhiều loại hình giải trí khác, tình trạng thương nghiệp hóa, chạy theo các đề tài "thời thượng" kiểu "hot boy", "hot girl"... Khiến văn học nhiều chỗ chỉ chú trọng vào chức năng tiêu khiển, coi nhẹ giá trị nhân bản, ít trí não, kiến thức và hầu như thường có tính phản biện từng lớp mà chỉ đơn thuần đi vào những góc khuất tâm trạng vui buồn của tuổi trẻ. Không những thế, văn học mạng sản sinh ra nhiều cái gọi là "hiện tượng văn chương" nhưng đồng thời cũng khiến nhiều người lầm tưởng về giá trị thực thụ của văn chương ở cả người viết và người đọc. Chính trực mà nói, người http://vietnampcs.Com/dich-vu/diet-va-phong-tru-chuot/ đọc trẻ của văn chương mạng hiện thời số nhiều có gu đọc không cao, yêu thích những truyện giải trí, vui vui, không mang nhiều giá trị văn chương. Còn người viết dễ rơi vào lầm tưởng việc một cuốn sách có lượt đọc cao, bán được nhiều là tác phẩm có giá trị, là sự khẳng định tuấn kiệt. Âu cũng là điều thật đáng ngại. Thực tiễn, "Buồn làm sao buông" với số đầu sách bán ra đồ sộ như đã nói, ở thị trường Việt Nam đây là con số gây... Sốc nặng cho bất kỳ một nhà văn chuyên nghiệp nào. Dẫu đúng là "Buồn làm sao buông" đã chạm được vào tâm can, tình cảm của giới trẻ nhưng nó dường như chỉ hiệp với độc giả trẻ, đọc để tìm xúc cảm, đắm mình trong những hoài niệm, triết lý yêu đương... Tác giả Anh Khang cũng từng san sẻ: "Xin đừng đặt quá nhiều gánh nặng trên vai các tác giả trẻ với sứ mạng đảm đang cả nền văn chương hiện đại. Hãy cứ ngóng công tâm rằng, dù cho chúng tôi là những người viết mới thì điều mà chúng tôi đang ráng mỗi ngày là truyền cảm hứng và tiếp lửa cho giới trẻ sống trọn vẹn với lòng mình. Vì hơn hết, giới trẻ như chúng tôi luôn cần được lắng tai và thấu hiểu, bằng những trang sách để nối gần những tấm lòng với nhau". Quan điểm này nhận được khá nhiều sự động viên, ủng hộ. Nhưng cũng phải chính trực trông rằng, nhiều bạn trẻ cầm bút đang chạy theo các đề tài thời thượng, khiến tác phẩm chỉ chú trọng vào chức năng tiêu khiển và hầu như họ không có ý định theo đuổi sự nghiệp văn chương lâu dài nên thiếu đi chiều sâu, sự trằn trọc, tìm tòi thực sự. Tuy vậy, dòng văn chương này cần có những cái nhìn cởi mở và bao dung để nó tự phát triển, tự thanh lọc, "gạn đục khơi trong", thời gian và công chúng sẽ cho biết đâu là các tác phẩm có giá trị. Sự "nổi như cồn" để rồi biến mất của tác giả "Huyền Chíp" với các tập ký sự của mình đã phần nào cho thấy, trong thế giới ảo, nhiều "giá trị ảo" đã được tôn vinh, song cùng với thời gian, chúng đã được đặt về đúng vị trí khi có sự vào cuộc, định hướng của những "người lớn" trong làng văn hóa đọc hôm nay